Usuwanie powłok malarskich

Wprowadzenie

Znane są różne metody usuwania powłok malarskich, które najogólniej można podzielić na: chemiczne, termiczne, mechaniczne i inne, jak również łączące te różne rodzaje działań.

Wśród metod chemicznych można wymienić:

• zastosowanie preparatów, opartych na rozpuszczalnikach organicznych,
• usuwanie powłok w roztworach alkaliów,
• zastosowanie preparatów wodno-rozpuszczalnikowych.
  
  

Metody termiczne to np. wypalanie:

• na otwartej przestrzeni,
• w piecach, metodą pirolizy,
• w piecach ze złożem fluidalnym,
• w solach stopionych.
  
  

Spośród metod mechanicznych do usuwania powłok malarskich stosowane są np.:

• metody ręcznego skrobania, szczotkowania, szlifowania itp.,
• obróbka strumieniowo-ścierna,
• oczyszczanie powierzchni strumieniem wody pod wysokim ciśnieniem.
  
  

Inne metody, stosowane w specyficznych przypadkach, to np.:

• metoda laserowa,
• metoda indukcyjna,
• metoda plazmowa.
  
  

Omówione zostaną najbardziej popularne metody usuwania powłok malarskich, czyli metody chemiczne.

 

Krótka charakterystyka preparatów do chemicznego usuwania powłok malarskich

Do najczęściej stosowanych należą następujące typy preparatów:

• preparaty rozpuszczalnikowe, oparte głównie na chlorowanych węglowodorach alifatycznych, rzadziej na węglowodorach aromatycznych lub innego typu rozpuszczalnikach. Preparaty te stosowane są bez podgrzewania, w temperaturze otoczenia.
• wodne preparaty alkaliczne, oparte głównie na wodorotlenku sodu i potasu, ale także na wodorotlenku wapnia i magnezu; wymagają podgrzewania, często aż do temperatury ok. 80^oC.
• preparaty wodno-rozpuszczalnikowe, zawierające różne typy rozpuszczalników organicznych oraz składniki alkaliczne, głównie wodorotlenek sodu i potasu. Wymagają podgrzewania, zwykle do temperatury ok. 50^oC, a często do temperatur 60-90^oC. Usunięta powłoka malarska często ma postać szlamu.
• preparaty wodno-rozpuszczalnikowe, zwane skrótowo SARA (Selective Adhesion Release Agents), zawierające rozpuszczalniki organiczne, kwasy oraz nadtlenek wodoru; tworzą emulsję, która składa się z fazy niepolarnej zemulgowanej w fazie polarnej. Faza niepolarna jest mieszaniną rozpuszczalników, które nie są rozpuszczalne w wodzie ani się z nią nie mieszają. Fazę polarną tworzy głównie woda dejonizowana, zawierająca także inne polarne cząsteczki. Efektywność działania tego typu preparatów związana jest z tworzeniem się fazy gazowej na granicy faz podłoże-powłoka i na przejściowym wzroście ciśnienia, umożliwiającym oderwanie powłoki od podłoża. Jest to nowy rodzaj preparatów, jednak ich zastosowanie jest ciągle w fazie wstępnych badań przemysłowych.

 

Preparaty oparte na rozpuszczalnikach organicznych

Skuteczność preparatu jest bardzo ważnym parametrem, decydującym o jego zastosowaniu. Ogólnie mówiąc, efektywność działania preparatów do usuwania powłok malarskich zależy od skuteczności pokonania sił adhezji między powłoką malarską a podłożem jak również sił kohezji w powłoce. Działania te z kolei uzależnione są od szybkości dyfuzji preparatu przez powłokę. Proces dyfuzji jest jednak skomplikowany i zależy w dużej mierze od wielkości, polarności i kształtu molekuł związków, wchodzących w skład preparatu. Uważa się, że rozpuszczalniki, charakteryzujące się wyższą polarnością i niskim ciężarem molekularnym, są bardziej agresywne. Należy jednak mieć świadomość, że jeszcze bardzo wiele czynników decyduje o skuteczności preparatu.

Preparaty rozpuszczalnikowe do usuwania powłok malarskich są preparatami wieloskładnikowymi, zawierającymi zwykle następujące rodzaje związków chemicznych:

• rozpuszczalniki organiczne,
• aktywatory,
• środki opóźniające proces parowania rozpuszczalników,
• inhibitory korozji,
• środki zagęszczające (dotyczy preparatów przeznaczonych do nakładania pędzlem).

Rozpuszczalniki organiczne odgrywają zasadniczą rolę w procesie usuwania powłok malarskich. Z wieloletnich doświadczeń przemysłowych wynika, że najszersze zastosowanie praktyczne znalazły preparaty oparte na chlorowanych węglowodorach alifatycznych, zwłaszcza na chlorku metylenu. Testowane przez liczne ośrodki naukowe na świecie, w tym przez Agencję Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych (EPA), zamienniki chlorku metylenu były nie tylko mniej skuteczne, ale także albo palne, albo niszczące warstwę ozonową, albo bardzo drogie (chlorek metylenu jest rozpuszczalnikiem niepalnym i nie niszczy warstwy ozonowej).

Aktywatory przyspieszają proces niszczenia powłoki lakierowej. Najczęściej stosowane są takie związki jak: aminy, kwasy oraz pewne typy rozpuszczalników niewymienionych jako składniki podstawowe.

Środki opóźniające proces parowania rozpuszczalników dodawane są w celu stworzenia lepszych możliwości oddziaływania rozpuszczalników na powłokę lakierową.
Inhibitory korozji pełnią w preparatach rolę hamowania procesów korozyjnych, co jest szczególnie ważne w przypadku preparatów kwaśnych. Różnorodność związków chemicznych w tym zakresie jest ogromna.

Środki zagęszczające stosowane są w preparatach, przeznaczonych do usuwania powłok lakierowych z dużych powierzchni. Preparaty takie można nakładać pędzlem, także na konstrukcje pionowe.

 

Remosole 300 – sprawdzone na rynku preparaty do usuwania powłok malarskich

Szerokie zastosowanie w przemyśle znalazły preparaty rozpuszczalnikowe, wytwarzane w firmie IMPUREX pod nazwą Remosole 300. W podstawowej produkcji są 3 rodzaje tych preparatów: Remosol 300/2K, Remosol 300/5 i Remosol 300, przy czym istnieje możliwość modyfikacji składu tych preparatów dla potrzeb indywidualnego odbiorcy (np. dla potrzeb zakładów wojskowych produkowany jest Remosol 300/6K).

W poniższej tablicy przedstawiona jest krótka charakterystyka Remosoli 300

Lp	Nazwa	Postać	Odczyn	Sposób stosowania	Parametry stosowania	Rodzaje usuwanych powłok
1.	Remosol 300/2K	Ciecz bezbarwna lub żółtawa	Kwaśny	Zanurzenie	0,5 – 5 min. Optymalna temp. 10-25oC	Różne, zwłaszcza proszkowe
2.	Remosol 300/5	Ciecz bezbarwna lub żółtawa	Alkaliczny	Zanurzenie	1 –10 min. Optymalna temp. 10-25oC	Różne
3.	Remosol 300	Galaretowata ciecz, bezbarwna lub kremowa	Alkaliczny	Nakładanie pędzlem	3-15 min. Optymalna temp. 10-25oC	Różne